Hostname: page-component-8448b6f56d-cfpbc Total loading time: 0 Render date: 2024-04-24T00:15:02.967Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

The Standard Language Situation in the Low Countries: Top-Down and Bottom-Up Variations on a Diaglossic Theme

Published online by Cambridge University Press:  11 August 2011

Stefan Grondelaers  and
Roeland van Hout
Stefan Grondelaers*
Affiliation:
Radboud Universiteit Nijmegen
Roeland van Hout*
Affiliation:
Radboud Universiteit Nijmegen
*
Centre for Language Studies, Radboud University of Nijmegen, Postbus 9103, 6500 Nijmegen, The Netherlands, [s.grondelaers@let.ru.nl]
Centre for Language Studies, Radboud University of Nijmegen, Postbus 9103, 6500 Nijmegen, The Netherlands, [r.vanhout@let.ru.nl]
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

This paper reviews the available evidence in support of a diaglossic account (Auer 2005, 2011) of the 20th century history of Belgian and Netherlandic Dutch, whereby the national varieties of Dutch are argued to be developing towards a stratificational configuration without discrete intermediate strata between the base dialects and the standard. However, we show that the processes leading to diaglossia differ significantly in the two varieties. While the recent history of Netherlandic Dutch is characterized by downward norm relaxation (top to bottom), Belgian Dutch is characterized by bottom-up (re)standardization. Building on a refined version of Auer’s diaglossic model, we reflect on the exact nature of linguistic standardization in the Low Countries and outline scenarios for the further development of Belgian and Netherlandic Dutch.

Type
ARTICLES
Information
Journal of Germanic Linguistics , Volume 23 , Issue 3 , 11 August 2011 , pp. 199 - 243
Copyright
Copyright © Society for Germanic Linguistics 2011

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

REFERENCES

Adank, Patti, van Hout, Roeland, & Van de Velde, Hans. 2007. An acoustic description of the vowels of Northern and Southern Standard Dutch II: Regional varieties. Journal of the Acoustical Society of America 121. 1130–1141.CrossRefGoogle ScholarPubMed
Auer, Peter . 2005. Europe’s sociolinguistic unity, or: A typology of European dialect/standard constellations. Perspectives on variation, ed. by Delbecque, Nicole, Van der Auwera, Johan, & Geeraerts, Dirk, 7–42. Berlin: Mouton de Gruyter.CrossRefGoogle Scholar
Auer, Peter . 2011. Dialect vs. standard: A typology of scenarios in Europe. The languages and linguistics of Europe. A comprehensive guide, ed. by Kortmann, Bernd & Van der Auwera, Johan. Berlin: De Gruyter.Google Scholar
Beheydt, Ludo . 2003. De moeizame weg van een standaardtaal. Waar gaat het Nederlands naartoe? Panorama van een taal, ed. by Stroop, Jan , 152–163. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Bennis, Hans . 2003. Hoeveel talen telt het Nederlands? Over taalvariatie en taalbeleid. Waar gaat het Nederlands naartoe? Panorama van een taal, ed. by Stroop, Jan , 25–34. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Bergen, Geertje van, Stoop, Wessel, Vogels, Jorig, & de Hoop, Helen. 2011. Leve Hun! Waarom hun nog steeds hun zeggen. Nederlandse Taalkunde 16. 2–29.CrossRefGoogle Scholar
Bezooijen, Renée van . 2001. Poldernederlands. Hoe kijken vrouwen ertegen? Nederlandse Taalkunde 6. 257–271.Google Scholar
Cajot, José . 1999. Vlaanderens eeuwige weg naar een standaardtaal. Bedrijfsbeheer & Taalbedrijf. Jubileumboek 30 jaar VLEKHO, 367–379. Brussel: VLEKHO.Google Scholar
Deumert, Ana, & Vandenbussche, Wim (eds.). 2003. Germanic standardizations: Past to present (Impact: Studies in Language and Society). Amsterdam: John Benjamins.CrossRefGoogle Scholar
De Caluwe, Johan . 2002. Tien stellingen over functie en status van tussentaal in Vlaanderen. Taalvariatie & Taalbeleid. Bijdragen aan het taalbeleid in Nederland en Vlaanderen, ed. by De Caluwe, Johan, Geeraerts, Dirk, Kroon, Sjaak, Mamadouh, Virginie, Soetaert, Ronald, Top, Luc, & Vallen, Ton, 57–67. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.Google Scholar
De Caluwe, Johan . 2009. Tussentaal wordt omgangstaal in Vlaanderen. Nederlandse Taalkunde 14. 8–25.CrossRefGoogle Scholar
Elspass, Stephan, Langer, Nils, Scharloth, Joachim, & Vandenbussche, Wim (eds.). 2007. Germanic language histories “from below” (1700–2000). Berlin: Mouton de Gruyter.CrossRefGoogle Scholar
Fairclough, Norman . 1992. Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 1990. Het dialect en de dialectiek, de Verlichting en het Vlaams. Dietsche Warande & Belfort 135. 432–441.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 1993. Postmoderne taalattitudes? Streven 60. 346–353.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 1999. De Vlaamse taalkloof. Over Taal 38. 30–34.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 2001a. Everyday language in the media. The case of Belgian Dutch soap series. Sprache im Alltag. Beiträge zu neuen Perspektiven in der Linguistik Herbert Ernst Wiegand zum 65. Geburtstag gewidmet, ed. by Kammerer, Matthias, Konerding, Klaus-Peter, Lehr, Andrea, Storrer, Angelika, Thimm, Caja, & Wolski, Werner, 281–291. Berlin: Walter de Gruyter.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 2001b. Een zondagspak? Het Nederlands in Vlaanderen: Gedrag, beleid, attitudes. Ons Erfdeel 44. 337–344.Google Scholar
Geeraerts, Dirk . 2004. Gade gijlie nu allemaal zo klappen? De evolutie van het Nederlands in Vlaanderen. Reflector 5. 13–15.Google Scholar
Geeraerts, Dirk, & De Sutter, Gert. 2003. Ma wa zegdegij nu? Da kanekik nie verstaan zelle! Waar gaat het Nederlands naartoe? Panorama van een taal, ed. by Stroop, Jan , 54–64. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Geeraerts, Dirk, & Grondelaers, Stefan. 1997. Heeft taalpropaganda effect? Taal en Tongval Themanummer 10. 94–112.Google Scholar
Geeraerts, Dirk, Grondelaers, Stefan, & Speelman, Speelman. 1999. Convergentie en divergentie in de Nederlandse woordenschat. Een onderzoek naar kleding- en voetbaltermen. Amsterdam: Meertensinstituut.Google Scholar
Giddens, Anthony . 1991. Modernity and self-identity. Self and society in the Late Modern Age. Cambridge: Polity Press.Google Scholar
Gijsel, Sofie van, Speelman, Dirk, & Geeraerts, Geeraerts. 2008. Style shifting in commercials. Journal of Pragmatics 40. 205–226.CrossRefGoogle Scholar
Goossens, Jan . 2000. De toekomst van het Nederlands in Vlaanderen. Ons Erfdeel 43. 3–13.Google Scholar
Grondelaers, Stefan . 2000. De distributie van niet-anaforisch er buiten de eerste zinsplaats. Sociolexicologische, functionele en psycholinguïstische aspecten van er's status als presentatief signaal. Leuven: K.U. Leuven dissertation.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, Deygers, Katrien, van Aken, Hilde, van den Heede, Vicky, & Speelman, Dirk. 2000. Het CONDIV-corpus geschreven Nederlands. Nederlandse Taalkunde 5. 356–363.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, Speelman, Dirk, & Geeraerts, Geeraerts. 2008. National variation in the use of er ‘there’. Regional and diachronic constraints on cognitive explanations. Cognitive sociolinguistics: Language variation, cultural models, social systems, ed. by Kristiansen, Gitte & Dirven, René, 153–204. Berlin: Mouton de Gruyter.CrossRefGoogle Scholar
Grondelaers, Stefan, van Aken, Hilde, Speelman, Dirk, & Geeraerts, Dirk. 2001. Inhoudswoorden en preposities als standaardiseringsindicatoren. De diachrone en synchrone status van het Belgische Nederlands. Nederlandse Taalkunde 6. 179–202.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, & van Hout, Roeland. 2010a. Is Standard Dutch with a regional accent standard or not? Evidence from native speakers’ attitudes. Language Variation and Change 22. 1–19.CrossRefGoogle Scholar
Grondelaers, Stefan, & van Hout, Roeland. 2010b. Do speech evaluation scales in a speaker evaluation experiment trigger conscious or unconscious attitudes? University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics 16.2/12. Available at http://repository.upenn.edu/pwpl/vol16/iss2/12.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, & van Hout, Roeland. To appear. The standard language situation in the Netherlands. Standard languages and language standards in a changing Europe, ed. by Coupland, Nik & Kristiansen, Tore. Oslo: Novus Forlag.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, van Hout, Roeland, & Speelman, Speelman. 2009. The robustness and stability of accent attitudes in Netherlandic and Belgian Standard Dutch. Paper presented at the 5th International Conference on Language Variation in Europe, Copenhagen.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, van Hout, Roeland, & Steegs, Steegs. 2009. Do explicit social cues level perceptual differences between accents in Netherlandic Standard Dutch? Artikelen van de Zesde Anéla-Conferentie, ed. by Backus, Ad, Keijzer, Merel, Vedder, Ineke, & Weltens, Bert, 112–121. Delft: Eburon.Google Scholar
Grondelaers, Stefan, van Hout, Roeland, & Steegs, Steegs. 2010. Evaluating regional accent variation in Standard Dutch. Journal of Language and Social Psychology 29. 101–116.CrossRefGoogle Scholar
Hendrickx, Ruud . 1998. Het Taalcharter, p. 2. Available at http://taal.vrt.be/extra/taalcharter.pdf.Google Scholar
Hinskens, Frans . 2007. New types of non-standard Dutch. Standard, variation, and language change in Germanic languages, ed. by Fandrych, Christian & Salverda, Reinier, 267–279. Tübingen: Gunter Narr Verlag.Google Scholar
Horst, Joop van der . 2008. Het einde van de standaardtaal. Een wisseling van Europese taalcultuur. Amsterdam: Meulenhoff.Google Scholar
Hout, Roeland van . 2003. Hun zijn jongens. Ontstaan en verspreiding van het onderwerp ‘hun’. Waar gaat het Nederlands naartoe? Panorama van een taal, ed. by Stroop, Jan , 277–286. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Hout, Roeland van . 2006. Onstuitbaar en onuitstaanbaar: de toekomst van een omstreden taalverandering. Wat iedereen van het Nederlands moet weten en waarom, ed. by van der Sijs, Nicoline, Stroop, Jan, & Weerman, Fred, 42–54. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Hout, Roeland van, De Schutter, Georges, De Crom, Erika, Huinck, Wendy, Kloots, Hanne, & Van de Velde, Hans. 1999. De uitspraak van het Standaard-Nederlands. Variatie en varianten in Vlaanderen en Nederland. Artikelen van de derde sociolinguïstische conferentie, ed. by Huls, Erica & Weltens, Bert, 183–196. Delft: Eburon.Google Scholar
Jacobi, Irene . 2008. On variation and change in diphthongs and long vowels of spoken Dutch. Nijmegen: Radboud University Nijmegen dissertation.Google Scholar
Jaspers, Jürgen . 2001. Het Vlaamse stigma. Over tussentaal en normativiteit. Taal en Tongval 53. 129–153.Google Scholar
Istendael, Geert van . 1989. Het Belgisch labyrint. Wakker worden in een ander land. Amsterdam: De Arbeiderspers.Google Scholar
Kloeke, Gesinus G . 1951. Gezag en norm bij het gebruik van Verzorgd Nederlands. Amsterdam: Meulenhoff.Google Scholar
Kristiansen, Tore . 2001. Two standards: One for the media and one for the school. Language Awareness 10. 9–24.CrossRefGoogle Scholar
Kristiansen, Tore . 2009a. The macro level social meaning of late modern Danish accents. Acta Linguistica Hafniensia 40. 167–192.CrossRefGoogle Scholar
Kristiansen, Tore . 2009b. The nature and role of language standardization and standard languages in late modernity. Unpublished project proposal for SLICE-workshop.Google Scholar
Lambert, Wallace E., Hodgson, R. C., Gardner, Robert C., & Fillenbaum, Samuel. 1960. Evaluative reactions to spoken languages. Journal of Abnormal and Social Psychology 66. 44–51.CrossRefGoogle Scholar
Mattheier, Klaus J . 1998. Über destandardisierung, Umstandardisierung und Standardisierung in modernen Europäischen Standardsprachen. Standardisierung und Destandardisierung europäischer Nationalsprachen, ed. by Klaus, J. Mattheier & Radtke, Edgar, 1–9. Frankfurt: Peter Lang.Google Scholar
Milroy, James, & Milroy, Lesley. 1985. Authority in language. London: Routledge & Kegan Paul.CrossRefGoogle Scholar
Penninckx, Willy, & Buyse, Paul. 1997. Correct taalgebruik. Kortrijk/Heule: UGA.Google Scholar
Permentier, Ludo . 2003. Televisienederlands en Schoon Vlaams. Taalschrift, Tijdschrift over Taal en Taalbeleid. Available at http://taalschrift.org/ reportage/000458.html.Google Scholar
Plevoets, Koen . 2009. Verkavelingsvlaams als de voertaal van de verburgerlijking van Vlaanderen. Studies van de Belgische Kring voor Linguïstiek, vol. 4. Available at http://webh01.ua.ac.be/linguist/SBKL/sbkl2009/ple2009.pdf.Google Scholar
Plevoets, Koen, Speelman, Dirk, & Geeraerts, Geeraerts. 2007. A corpus-based study of modern colloquial “Flemish.” Elspass, Langer, Scharloth, & Vandenbussche 2007, 179–188.Google Scholar
Schutter, Georges de . 1980. Norm en normgevoelens bij Nederlandstaligen in België. De Nieuwe Taalgids 73. 93–109.Google Scholar
Silverstein, Michael . 1979. Language structure and linguistic ideology. The elements: A parasession on linguistic units and levels, ed. by Clyne, Paul R., Hanks, William F., & Hofbauer, Carol L., 193–247. Chicago, IL: Chicago Linguistic Society.Google Scholar
Smakman, Dick . 2006. Standard Dutch in the Netherlands. A sociolinguistic and phonetic description. Utrecht: LOT Publishers.Google Scholar
Smakman, Dick, & van Bezooijen, Renée. 1997. Een verkenning van populaire ideeën over de standaardtaal van Nederland. Taal en Tongval, themanummer 10: Standaardisering in Noord en Zuid, 126–139.Google Scholar
Stroop, Jan . 1998. Poldernederlands; waardoor het ABN verdwijnt. Amsterdam: Bert Bakker.Google Scholar
Stroop, Jan . 2010. Hun hebben de taal verkwanseld. Over Poldernederlands, ‘fout’ Nederlands en ABN. Amsterdam: Athenaeum.Google Scholar
Taeldeman, Johan . 1993. Welk Nederlands voor de Vlamingen? Van sneeuwpoppen tot tasmuurtje. Aspecten van de Nederlandse taal- en literatuurstudie, ed. by de Grauwe, Luc & de Vos, Jaak, 9–28. Gent, Belgium: Bond Gentse Germanisten.Google Scholar
Taeldeman, Johan . 2007. Het Vlaamse taallandschap verschraalt. De Standaard, 7 juli 2007.Google Scholar
Vandekerckhove, Reinhild . 2004. Waar zijn je, jij en jou(w) gebleven? Pronominale aanspreekvormen in het gesproken Nederlands van Vlamingen. Taeldeman, man van de taal, schatbewaarder van de taal, ed. by De Caluwe, Johan, De Schutter, Georges, Devos, Magda, & Van Keymeulen, Jacques, 981–994. Gent: Academia Press.Google Scholar
Vandekerckhove, Reinhild . 2006. Chattaal, tienertaal en taalverandering: (sub)standaardiseringsprocessen in Vlaanderen. Handelingen van de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Letterkunde en Geschiedenis 59, ed. by Beyers, Rita , 139–158. Brussels: Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Letterkunde en Geschiedenis.Google Scholar
Vandekerckhove, Reinhild . 2007. ‘Tussentaal’ as a source of change from below in Belgian Dutch. A case study of substandardization process in the chat language of Flemish teenagers. Elspass, Langer, Scharloth, & Vandenbussche 2007, 189–203.Google Scholar
Vandekerckhove, Reinhild . 2009. Dialect loss and dialect vitality in Flanders. International Journal for the Sociology of Language 196. 73–97.Google Scholar
Vandenbussche, Wim . 2007. Shared standardization factors in the history of sixteen Germanic languages. Standard, Variation und Sprachwandel in germanischen Sprachen/Standard, variation and language change in Germanic Languages, ed. by Fandrych, Christian & Salverda, Reinier, 25–36. Tübingen, Germany: Gunter Narr Verlag.Google Scholar
Vandenbussche, Wim . 2008. Het einde van de standaardtaal? Een controversieel boek van Joop van der Horst. Ons Erfdeel 51. 188–191.Google Scholar
Vandenbussche, Wim . 2010. Standardization through the media. The case of Dutch in Flanders. Variatio delectat. Empirische Evidenzen und theoretische Passungen sprachlicher variation (für Klaus J. Mattheier zum 65. Geburtstach), ed. by Gilles, Peter, Scharloth, Joachim, & Ziegler, Evelyn309–322. Frankfurt am Main: Peter Lang.Google Scholar
Velde, Hans van de . 1996. Variatie en verandering in het gesproken Standaard-Nederlands (1935–1993). Nijmegen: K.U. Nijmegen dissertation.Google Scholar
Velde, Hans van de, & Houtermans, Muriel. 1999. Vlamingen en Nederlanders over de uitspraak van nieuwslezers. Artikelen van de Derde Sociolinguïstische Conferentie, ed. by Huls, Erica & Weltens, Bert, 451–462. Delft: Eburon.Google Scholar
Velde, Hans van de, Kissine, Mikhail, Tops, Evie, van der Harst, Sander, & van Hout, Roeland. 2010. Will Dutch become Flemish? Autonomous developments in Belgian Dutch. Multilingua 29. 385–416.CrossRefGoogle Scholar
Velde, Hans van de, van Hout, Roeland, & Gerritsen, Gerritsen. 1997. Watching Dutch change: A real time study of variation and change in Standard Dutch pronunciation. Journal of Sociolinguistics 1. 361–391.CrossRefGoogle Scholar
Willemyns, Roland . 1997. Dialektverlust im Niederländischen Sprachraum. Zeitschrift für Dialektologie und Linguistik 64. 129 –154.Google Scholar
Willemyns, Roland . 2003. Dutch. Germanic standardization: Past to present (Impact: Studies in language and society 18), ed. by Deumert, Ana & Vandenbussche, Wim, 93–125. Amsterdam: John Benjamins.CrossRefGoogle Scholar
Willemyns, Roland . 2005. Verkavelingsbrabants. Werkt het integratiemodel ook voor tussentalen? Neerlandica extra Muros 43. 27–40.Google Scholar
Willemyns, Roland . 2007. De-standardization in the Dutch language territory at large. Standard, variation and language change in Germanic languages, ed. by Fandrych, Christian & Salverda, Reinier, 267–279. Tübingen: Gunter Narr.Google Scholar
Woolard, Kathryn . 1998. Introduction: Language ideology as a field of enquiry. Language ideologies. Practice and theory, ed. by Schieffelin, Bambi B., Woolard, Kathryn A., & Kroskrity, Paul V., 3–47. Oxford: Oxford University Press.CrossRefGoogle Scholar
Zenner, Eline, Geeraerts, Dirk, & Speelman, Speelman. 2009. Expeditie Tussentaal: leeftijd, identiteit, context in “Expeditie Robinson.” Nederlandse Taalkunde 14. 26–44.Google Scholar